Kant... daar is geen kunst aan!

Hoezo geen kunst? Fijne draadjes van verschillend materiaal die zich rondom kleine en grotere gaatjes draaien. Want het gaat om de gaatjes. Jazeker, zonder gaatjes is het gewoon een geweven lap.
En als je bedenkt dat men vanuit de oertijd het lichaam al bedekte met wat de natuur te bieden had (neem bijv. het vijgenblad), dierenvachten, leer, wol en planten zoals vlas, katoen en zijde van de zijderups, door de eeuwen heen werd de mens steeds creatiever in het omgaan met natuurproducten om daarvan kleding te maken.

Maar het oog wil ook wat! En handig als vrouwen zijn, ze waren kennelijk een beetje uitgekeken op die lelijke, onpraktische en slecht zittende lappen om hun lijf, ze gingen creatief aan de slag met klosjes garen, spelden, kussentjes: kant was het resultaat! Steeds ingewikkelder werden de patronen in het kant, een staaltje van huisvlijt dat niet alleen de kleding verfraaide zodat je er mee kon pronken, kant gaf je een zekere rijkdom.

Door de eeuwen heen kwamen en natuurlijk steeds meer knappe, technische koppen die zich toelegden op machinebouw, voor wat dan ook. En die knappe koppen zagen ook brood in het huisvlijt van de vrouwen die handmatig de mooiste kant maakten in hun spaarzame vrije tijd. En zo kwamen er brei-, weef- en kantwerkmachines, want wat machinaal gaat, gaat sneller en er komt meer geld in de la!
In Museum de Kantfabriek in Horst staan nog goed werkende machines die het mooiste kant tevoorschijn toveren. Je zet de machine aan en met een hoop herrie komt er kant uit. Geen kunst aan?! Wel zeer kunstig is hoe het patroon van kant zich ontwikkelt binnen die veelheid aan naaldjes, kartonnen kaarten (ook weer met gaatjes), klosjes die om elkaar heen draaien (en nooit de weg kwijt zijn) en tenslotte tovert zo’n stampende, luidruchtige machine er de mooiste kant uit.
Een machine die netjes het kant knipt, een machine die alles mooi gladstrijkt, kortom, de vrouw komt er niet meer aan te pas, ze mag terug naar haar enige recht.. het aanrecht!
Maar creatief als vrouwen zijn, om toch nog een eigen gemaakt kanten strookje in de buurt te hebben, versierden ze de met serviesgoed gevulde keukenkast met een kanten randje aan de planken, evenals aan de planken in de linnenkast en de mooiste servieskast in de kamer!
Zo, die zit!
En gelukkig zijn er nog vrouwen die voor hun plezier, of in het kader van hun regionale kostuum (hun trots!), kant maken met de hand. En hoe! Bretonse vrouwen dragen de mooiste kanten mutsen met een soort toren erop, ieder met eigen gemaakt patroon, met liefde en zorg gemaakt.
Er is nog veel te vertellen over kant en hoe het gemaakt wordt, dus ga dat zien, zoals een groep leden van de AVOS die deze week te gast was in Museum de Kantfabriek. Er is veel te zien, te beluisteren en te genieten.
Maar er is nog veel meer; een prachtige collectie “Russische Traditionele Toegepaste Kunst”
Jurken, nee, robes van kant en zijde en dat alles versierd met borduursels, de een nog mooier dan de andere. Alles gemaakt door 6e jaars studenten van de Hogeschool voor Volkskunsten in Sint- Petersburg, studenten die hun opleiding hebben gehad in toegepaste kunsten: kantklossen,

borduren/goudborduren, zijde schilderen, houtsnijwerk, miniatuur lak schilderen en edelsmeden. Jaren intensief werken aan een prachtig examenstuk, ze mogen trots zijn op het resultaat. Het is allemaal even mooi.
Bijzonder knap werk, net zo knap als het resultaat van het werk van die vrouwen die eeuwen geleden bezig waren om hun kleding te verfraaien door kant te maken. Vanuit het hart, met het oog, met handen, naald en garen.

Het was weer een dag met een gouden randje, lekker in mooi weer terug naar Venray op de scootmobiel, kop in de wind en de wind door m’n kop...lang nagenietend.
Bedankt Avos-organisatoren.
Margriet Halverhout-Sibon

Venray 24.8.2018